Giriş ve Amaç: Kronik Böbrek Yetmezliği (KBY) böbreğin işlevini kaybederek fonksiyonlarını yerine getirememesidir. Organ nakli ile tedavi edilmeye çalışılan KBY hastalarındaki en önemli sorun hastanın tedaviye verecekleri yanıtları önceden tahmin edememektir. Hastanın immün yanıtı, nakil sonrası böbrek durumunu belirleyen en önemli etkenlerden biridir. Sitokinler, immün yanıtta rol alan hücrelerin aktivasyonlarına yön veren aracılardır. CD4+ T hücreleri antijen sunan hücreler (APC) tarafından uyarıldıktan sonra IL-2 sitokini salgılayarak yardımcı T hücre immün yanıtının oluşmasını sağlarlar. Bu immün yanıtın organ reddine neden olduğu düşünülmektedir. Bu çalışmada; nakil sonrası hastaların nakil öncesine göre IL-2 ekspresyon seviyesinin organ reddi ile olası ilişkisinin incelenmesi amaçlandı.

Yöntemler: KBY tanısı konulmuş 21 hastadan nakil öncesinde ve nakil sonrasında 6.ayda alınan periferik kan örneklerinden lenfosit hücreleri izole edildi. Lenfosit hücrelerinden manyetik hücre ayrımlama yöntemi ile CD4+T hücreleri ayrımlandı. Ayrımlanan bu hücrelerin saflık oranı akım sitometri yöntemi ile kontrol edildi. CD4+ T hücrelerinden total RNA izolasyonu sonrasında gerçek zamanlı polimeraz zincir reaksiyonu (RT-PCR) yöntemi ile IL-2 ekspresyon seviyelerine bakıldı.

Bulgular: Rejeksiyon olmayan hastalar arasında, 12 hastada IL-2 ekspresyon seviyesinin azaldığı bu hastalardan örnek 3, 5 ve 15'teki azalışın istatiksel olarak anlamlı olduğu (p<0,05) görüldü. 5 hastada IL-2 ekspresyon seviyesinin arttığı gözlenirken örnek 18'de ki artışın anlamlı olduğu tepit edildi (p<0,05). Rejeksiyon görülen 3 hastada ise IL-2 ekspresyon seviyesi artış gösterdi, örnek 13 ve 21'de bu artışın istatiksel olarak anlamlı olduğu gözlendi (p<0,05).

Sonuç: Hasta özelinde değerlendirilme yapıldığında böbrek nakli sonrasında CD4+ T hücrelerinde IL-2 ekspresyon seviyeleri ile organ reddi arasında ilişki olabileceği düşünülmektedir. Hastaların klinik verileri ve uygulanan immün supresif tedavileri de gözönüne alınarak immün cevapta çok önemli rolleri olan sitokinlerin nakil sonrası değerlendirilmesinin önemli olacağı kanaatindeyiz. Hasta sayısının arttırılması ve sık aralıklarla örnek çalışılması ile daha anlamlı veriler elde edilebileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler: Kronik böbrek yetmezliği, böbrek nakli, rejeksiyon, sitokin, IL-2